قبل از پرداختن به این موضوع ابتدا باید چند سوال از خودمان بپرسیم. فراشناخت چیست؟ چرا برخی از دانش آموزان از نظر پیشرفت تحصیلی موفق تر هستند؟ چگونه می توان از راهبردهای فراشناختی برای آموزش ریاضی استفاده کرد؟ پاسخ این سوالها را به تدریج در این مقاله خواهیم یافت.
متاسفانه مفهوم فراشناخت با توجه به اهمیت آن هنوز به درستی تبیین نشده است. اما تحقیق های بسیاری که روی دانش آموزان مختلف انجام شده است، نشان می دهد که چگونه فراشناخت با شناخت در ارتباط است و فراشناخت کامل کننده شناخت است. در فرهنگ آکسفورد فرا به تغییر وضعیت یا حالت اشاره می کند، همچنین فرا به معنی بالاتر و ماوراء است و جزء دوم این اصطلاح، یعنی شناخت، به فرآیندهایی اشاره می کند که افراد به کمک آنها یاد می گیرند، فکر می کنند و به یاد می آورند. اصطلاح فراشناخت به دانش ما درباره فرآیندهای شناختی خودمان و چگونگی استفاده بهینه از آن ها برای رسیدن به اهداف یادگیری اطلاق می شود. به طور مثال شخصی که آگاهی فراشناختی دارد نقاط ضعف و قوت خود را در فهم درس درک می کند و می داند که از چه راهی می تواند درس های جدید را بهتر بیاموزد. فراشناخت نظارت و هدایت فرآیندهای شناختی را به عهده دارد و دارای دو جزء است. قسمت اول دانشی که فرد ار خودش و نقاط ضعف و قوت خود دارد و قسمت دوم راهبردهایی که به او کمک می کند تا این مسائل را حل کند که این راهبرد ها شامل راهبردهای نظم دهنده، مهارکننده و نظارت کننده است. راهبردهای شناختی و فراشناختی از موارد مهم راهبردهای یادگیری می باشند که اکنون با تعاریف آنها آشنا می شویم.
هرگونه رفتار یا عمل یادگیرنده که هنگام یادگیری
مورد استفاده قرار دهیم و این عمل کمک به یادگیری و ذخیره دانش و مهارت کند و بهره برداری از آن را در آینده برای ما آسان تر کند، راهبرد شناختی می باشد.
راهبردهای فراشناختی بازده یادگیری را افزایش می دهد این راهبردها به راهبردهای شناختی جهت می دهد و نقش بسیار مهمی در فرایند یادگیری دارد. با یک مثا مطلب را روشن می کنیم. هنگامی که دانش آموز با استفاده از راهبرد شناختی به هدف خاصی می رسد با استفاده از راهبردهای فراشناختی می تواند بفهمد که آیا به هدف دست یافته یا خیر. هنگامی که دانش آموز از خود سوالاتی می پرسد تا مطمئن شود به هدف رسیده است یا نه، از فراشناخت استفاده کرده است. هدف اصلی آموزش راهبردهای فراشناختی مستقل کردن دانش آموزان در فرآیند یادگیری و کمک به خود کنترلی و خودآموزی است. تحقیقات نشان داده آموزش مهارتهای فراشناختی بر پیشرفت تحصیلی درس ریاضی اثر مثبت دارد و دانش آموزانی که عملکرد ریاضی بهتری دارند مهارتهای فراشناختی بیشتری داشته اند.
در این نوشته، سعی شد تا شما را با راهبرد فراشناخت و تاثیر مثبت آن بر مهارت حل مسائل ریاضی آشنا کنیم. اکنون یکی از این روشها را شرح می دهیم…
برای حل کردن سوالات ریاضی به روش فراشناخت ابتدا باید پنج کارت مقوایی ده سانتیمتر در پنج سانتیمتر برداریم و از شماره یک تا پنج به ترتیب با ماژیک روی هر کدام ،درشت بنویسیم.
بلند خوانی،درک و فهم،حدس زدن،حل کردن،چک کردن یا بازبینی.
اولین قدم در حل مسائل ریاضی به روش فراشناخت بلند خوانی است. یعنی این که دانش آموز سؤال را برای خود با صدای بلند بخواند.دومین قدم درک و فهم است. در این مرحله دانش آموز باید آنچه را خوانده درک کند و یک گفتار درونی با خود داشته باشد و بتواند آنچه را خوانده به زبان خودش توضیح دهد.به عبارت دیگر او باید بتواند داستانی که در دل مساله است را بفهمد و برای خودش تعریف کند. سومین قدم در راه حل مساله حدس زدن راه حل مساله است. در این مرحله دانش آموز راههای مختلف را حدس می زند ولی نمی نویسد بلکه بهترین راه را در ذهن انتخاب می کند. چهارمین قدم دانش آموز مساله را حل می کند. ودر قدم پنجم همه مراحل را به خصوص گام چهارم را بررسی می کنیم.در ادامه اگر دانش آموزی در قدم اول و دوم مشکل داشته باشد، مشکل کلامی دارد.یعنی خزانه لغات او کم است.اگر در قدم چهارم مشکل داشته باشد مشکل عدم توجه و تمرکز دارد.برای حل این دو مشکل بایستی به روانشناسان مجرب مراجعه شود اما با صحبت کردن و قصه گویی می توان خزانه لغات دانش آموزان را بالا برد و برای حل عدم توجه و تمرکز بازیها و کتابهای خوب زیادی وجود دارد که می توانید از آنها بهره ببرید. اکنون به معرفی چند کتاب برای کمک به رفع این مشکل می پردازیم.
کتاب اول:
روش ها و راهبردهای تقویت دقت و توجه ویژه ی دانش آموزان دوره ی ابتدایی به همراه تمرین های دقت و توجه
نویسنده:آزیتا محمودپور
ناشر: منادی تربیت
کتاب دوم
50 تمرین برای افزایش دقت و تمرکز
افزایش تمرکز چیزی جز افزایش توجه نیست. بهترین روش نیز برای افزایش توجه و تمرکز هم تمرینهای بازی گونه هستند.
در این صورت، توانمندیهای کودک در زمینه دقت و تمرکز به نحوی گسترش می یابد که در طول زندگی، برای او مفید خواهد بود. سعی ما بر این است که به کودکان ، مهارت هایی را آموزش دهیم تا هدف هر دو نوع توجه را در بر داشته باشد
در سنین پیش دبستانی یا دبستان، میتوان از تمرین هایی بازی گونه استفاده کرد که کودک را وارد جزئیات زندگی میکند و به عبارتی، تمرکز وی را افزایش میدهد
در این کتاب با بهره گیری از روشهای علمی برای افزایش دقت و تمرکز فرزند شما چند راه کار معرفی کرده و به دنبال آن حل چندین تمرین را به فرزند شما پیشنهاد میکند.
البته کتابهای مفید دیگری هم در این زمینه در کتاب فروشیها موجود می باشد که با جستجو در اینترنت آنها را خواهید یافت.
کلاس های بازآموزی و تقویتی ریاضی/ ویژه تابستان 1402
به صورت حضوری و آنلاین در پایه های مختلف